Bugün marketlerde sıkça gördüğümüz ve tükettiğimiz meyveli barlar, kahvaltılık gevrekler ve çikolataların içerisinde yer alan kuru meyveler artık dondurularak kurutuluyor. “Nasıl yani donduruluyor mu, kurutuluyor mu?” dediğinizi duyar gibiyim.
Evet yanlış duymadınız bu iki gıda muhafaza tekniği birleştirilerek dondurarak kurutma teknolojisi ortaya çıkarıldı. Gıdaları muhafaza etmede en yaygın kullandığımız yöntemlerden biri kurutmadır. Ancak geleneksel yöntemlerle yapılan kurutmada uygulanan ısıl işlemler sonucu gıdalar, besin içeriklerinde kayba uğrar. Çaresi ise son dönemde hayatımıza giren freeze dryer yani dondurarak kurutma teknolojisi. Henüz air fryer’lar kadar yaygın olmasa da ilerleyen zamanlarda hem teknolojisi halka kadar ulaşacak hem de fiyat anlamında daha ekonomik olacaktır.
Dondurarak kurutma nedir peki?
Temelde dondurma işleminin kullanıldığı bir kurutma yöntemidir. Bu yöntemle gıdanın içindeki su süblimleşme yoluyla uzaklaştırılır ve böylece gıda kurutulur. Bilinen diğer kurutma yöntemlerinden farklı olarak hiçbir katkı maddesi ve şeker eklenmesine gerek kalmadan ürünün besin değeri çok yüksek düzeyde korunur. Dondurarak kurutma sonunda gıdalarda kalan su içeriği diğer yöntemlere göre çok daha düşüktür.
Gıdaların farklı yöntemlerle kurutulmasında karşılaştığımız renk kaybı ve esmerleşme dondurarak kurutmada görülmemekle beraber gıdalar canlı renklerini korurlar. Ayrıca kurutulmayla beraber besin değişikliğine ve enzimatik reaksiyonlar sonucu meydana gelen değişmeler önlenmiş olur. Bu gelişmeler meydana gelmediği içinde gıdalar lezzetini ve besin değerini korur. En önemlisi ise bu teknoloji, gıdanın ilk hasatta elde edilen ürüne en yakın özellikte uzun raf ömrüne sahip olmasını sağlamaktadır.
Her gıda dondurularak kurutulabilir mi?
Eğer uygun şekilde bir teknik kullanırsanız hemen hemen her şeyi dondurarak kurutabilir ve 25 yıla kadar saklayabilirsiniz. Ancak ürününüzün hangi ön işlem kurallarına ihtiyaç duyacağını araştırmak önemlidir. Öncelikle dondurarak kurutmayı sağlamak için ürünü eşit parçalar halinde kesilmesi önemlidir. Çünkü küçük parçalar büyük parçalara göre daha çabuk donar ve kurur. Diğer bir dikkat edilmesi gereken konu ise elma veya şeftali gibi bazı meyvelerin kararmasını önlemek için limon suyu veya su-askorbik asit çözeltisi ile işlenmesi gerekebilir. Araştırma çalışmaları, asidik bir çözeltiyle ön işlem uyguladığınızda, dondurarak kurutma işlemi sırasında potansiyel olarak zararlı bakterileri yok etme olasılığını artırdığınızı göstermektedir.
Meyveler
Çilek, yaban mersini, ahududu, muz, elma, mango ve ananas genellikle dondurularak kurutulur. Birçok kişi bunları çıtır bir atıştırmalık olarak tüketse de çeşitli tariflerde kullanmak üzere yeniden sulandırılabilir.
Sebzeler
Popüler sebzeler arasında bezelye, mısır, havuç, yeşil fasulye, dolmalık biber ve brokoli bulunur. Bu sebzeler ve diğerleri yeniden sulandırılarak çorbalarda, güveçlerde veya garnitürlerde kullanılabilir.
Etler
Acil durumlarda veya sırt çantası yemekleri için sığır, tavuk, hindi eti ve jambon olarak bulunur. Sulandırıldığında bunları herhangi bir yemekte veya “taze” et kullanacağınız tariflerde dahi kullanabilirsiniz.
Süt Ürünleri
Peynir, yoğurt ve dondurma gibi ürünler dondurularak kurutulabilir. Kurutulduktan sonra toz haline getirilen bu gıdalar genellikle astronot yemeklerinde ve toz karışımlarda içerik maddesi olarak süt ürünlerinde kullanılıyor.
Otlar ve Baharatlar
Fesleğen, kekik, maydanoz ve nane gibi otlar lezzetlerini uzun süre iyi bir şekilde korur. Sarımsak, soğan, zencefil ve pul biber gibi baharatlar ise genellikle dondurularak kurutulur.
Yumurtalar
Bütün yumurtalar, yumurta akı veya yumurta sarısı dondurularak kurutulabilir ve pişirmede kullanılabilir.
Dondurularak kurutulmuş bu gıdalar yeniden sulandırılarak, doğal tatlara ve yüksek besin değerlerine sahip renkli salatalardan doyurucu çorbalara, nefis kızartmalardan ağız sulandıran makarna soslarına kadar sayısız yemeğe dahil edilebilir. Gıdaların şeklini kaybetmeden kurutulmasını sağlayan bu teknoloji, mutfaklarda birçok yemeğin sunumunda ve içeriğinde görsel ve besinsel açıdan bir zenginlik sunuyor. Aynı şekilde, bu kuru gıdalar yemeklerinizdeki suyu emerek yeniden taze hale geliyor. Kahvaltılarınızda, çaylarınızda ve hazır yemeklerinizde taze meyve ve sebze aroması için de oldukça idealdir. İçlerindeki suyun neredeyse tamamını kaybetmiş olan bu gıdalar, çok hafiftir. Böylelikle seyahatlerinizde, kamplarda, uzun yolculuklarda ve tabii ki iş hayatı için hem pratik hem de sağlıklı harika bir atıştırmalık olarak çantanızda kolay ve güvenli bir şekilde taşıyabilirsiniz. Her yaştaki bireyin yiyebileceği dondurarak kurutulan bu sağlıklı atıştırmalıklar bundan sonra daha da popüler hale geleceğe benziyor. Ne diyelim o zaman, mutfaklarda dondurulmuş kurutuculara yer açma vakti!