Türkiye’de her yıl yaklaşık 19 milyon ton gıda israfı meydana gelirken, kişi başına düşen gıda israfı ise 100 kilograma yaklaşıyor. Gıda israfının büyük bir kısmı evlerde gerçekleşiyor ve bu durum ekonomiye ciddi zararlar veriyor.
Temel İhtiyaç Derneği (TİDER) Yönetim Kurulu Başkanı Hande Tibuk, Ramazan ayında daha sık gündeme gelen gıda israfının yalnızca bu dönemde hatırlanması gereken bir sorun olmadığını vurguladı. Tibuk, israf edilen gıdanın üçte birinin, dünyada gıdaya erişemeyen insanların tümüne yetecek kadar olduğunu belirtti.
TİDER’in, The Global Foodbanking Network (GFN) ile birlikte 6 kıtada, 50’den fazla ülkede 41 milyon kişiye gıda bankacılığı hizmeti sunduğunu hatırlatan Tibuk, Türkiye’deki gıda bankacılığı çalışmalarına ilişkin şu bilgileri verdi:
“Ramazan ayında gıda ihtiyacı ve talepleri artıyor. Bu dönemde ihtiyaç sahiplerine Ramazan’ın bolluk ve bereketinin ulaşması çok önemli. Bu da ancak gıda bankalarının desteklenmesiyle mümkün olabilir. Özel dönemlerde insani yardım yapan kurumlar, Türkiye’nin 7 bölgesinden 38 ilde bulunan 70’ten fazla market, depo ve aşevi aracılığıyla 1 milyondan fazla kişiye ulaşıyor. Gıda bankacılığı sisteminin sağlıklı ve sürdürülebilir çalışması için özel sektör, yerel yönetimler ve sivil toplum iş birliğinin önemini vurguluyoruz.”
Gıda bankaları, bağışlanan gıda, giysi, temizlik malzemesi ve yakacak ürünlerini toplayıp depolayarak, ihtiyaç sahiplerine ulaştıran bir sivil toplum kuruluşu olarak faaliyet gösteriyor. Tibuk, TİDER olarak iki ana önceliklerinin olduğunu, bunların gıda kaybı ve israfını önlemek, aynı zamanda ihtiyaç sahipleri için gıda bankacılığı sisteminin yayılmasını sağlamak olduğunu belirtti.
Gıda İsrafını Önlemenin Yolları
Hande Tibuk, gıda kaybı ve israfını önlemenin en etkili yolunun gıda bankacılığı olduğunu ifade ederek, üretim, tedarik zinciri, lojistik ve satış alanlarında da yaşanan gıda kaybına dikkat çekti. Bilinçli tüketicilerin yapabilecekleri konusunda ise şunları söyledi:
- Buzdolabınızı sık sık kontrol edin, ihtiyaçlarınızı belirleyin ve alışveriş listenize sadık kalın.
- Kısa sürede tüketecekseniz, son kullanma tarihi yaklaşan ürünleri satın almaya özen gösterin.
- Tüketim tarihi (TETT) ile son tüketim tarihi (STT) arasındaki farkı göz önünde bulundurun.
- Gıdaları doğru muhafaza edin ve uygun ürünleri dondurun.
- Atmak yerine, kalan yiyecekleri değerlendirin, kompost yapın ve sıfır atık yaklaşımını araştırın.
Gıda Bankacılığı Zirvesi, 5. Yılında
TİDER Başkanı Hande Tibuk, 8 Nisan 2025’te İstanbul’da düzenlenecek olan “Gıda Bankacılığı Zirvesi”nin 5. yılına dair bilgi verdi. Ulusal ve uluslararası uzmanların bir araya geleceği zirvede, gıda güvenliği, gıdaya adil erişim, tarımda gıda kayıpları, israfın önlenmesi ve sokak hayvanlarının ihtiyaçları gibi konularda çözüm önerileri sunulacak. Tibuk, gıda bankacılığı konusunda yerel yönetimler ve belediyelerin bilgilendirilmesinin önemine de dikkat çekti.
Temel İhtiyaç Derneği (TİDER) Hakkında
2010 yılında gıda sektöründe çalışan 9 kurucu üye tarafından kurulan Temel İhtiyaç Derneği (TİDER), gıda bankacılığının açlık ve yoksullukla mücadelede önemli bir araç olduğuna inanan bir sivil toplum kuruluşudur. Dernek, 2014’te istihdam ve kalkınma projeleri de ekleyerek çalışmalarını genişletmiş ve adını Temel İhtiyaç Derneği olarak değiştirmiştir. TİDER, israfı önleyerek gezegenin önemli sorunlarına çözüm ararken, aynı zamanda insanların temel ihtiyaçlarına adil ve eşit şekilde ulaşabilmesi için gıda bankacılığını yaygınlaştırmayı amaçlamaktadır.
Gıda Bankacılığı Nedir?
Gıda bankası, bağışlanmış gıda, giysi, temizlik ve hijyen ürünlerini toplayarak, ayrıştıran, depolayan ve ihtiyaç sahiplerine dağıtan bir sivil toplum örgütüdür. Firmalar ve bireyler, gıda ve diğer ürünleri gıda bankalarına bağışlar. İhtiyaç sahipleri ise bu ürünleri bankadan alarak temel ihtiyaçlarını karşılar.
Temel İhtiyaç Derneği, gıda bankacılığına bütünsel bir bakış açısı getirerek, yoksulluk ve israfla mücadeleyi somut çözümlerle ele almaktadır. Bu çerçevede, gıda bankalarının raflarında toplanan, israftan kurtarılmış ürünlerin, yoksulluk sınırındaki ailelere ulaşmasını sağlamak için çalışmalarını sürdürmektedir.
Hande Tibuk Hakkında
Hande Tibuk, 1999 yılında Koç Üniversitesi Ekonomi bölümünü tamamlamış ve 2008 yılında Ecole Hôtelière de Lausanne’da otelcilik master programını bitirmiştir. 2012’den itibaren Net Holding A.Ş.’de Genel Koordinatörlük görevini yürüten Tibuk, 2018 yılında Kuzey Kıbrıs’ta Meritta Deniz Kaplumbağaları Merkezini kurmuş, aynı yıl Temel İhtiyaç Derneği’nin (TİDER) Yönetim Kurulu Başkanlığı’na seçilmiştir. Ayrıca, Türkiye İş Kadınları Derneği (TİKAD), Women 20 (W20) Türkiye Delegasyonu ve Yanındayız Derneği’nde yönetim kurulu üyeliği yapmaktadır.
TİDER, gıda bankacılığı ve ihtiyaç sahiplerine ulaşma konusunda verdiği hizmetlerle toplumsal fayda sağlamak amacıyla çalışmalarını sürdürüyor.
