Çağımızın önemli sağlık sorunlarından biri olan besin alerjisi, son yıllarda çocuklarda giderek yaygınlaşıyor. Araştırmalar, çocuklarda besin alerjisinin son 20 yıl içinde 2-3 kat arttığını ve bugün her 100 çocuktan yaklaşık 8’inde görüldüğünü ortaya koyuyor. Bu artışın nedenleri arasında şehirleşme, hareketsiz yaşam, hava kirliliği, kimyasal maruziyet ve çocukların mikroorganizmalarla yeterince temas etmemesi gibi çevresel faktörler bulunuyor.
Bebeklik ve Erken Çocukluk Dönemi Risk Altında
Acıbadem Ataşehir Hastanesi Çocuk Alerjisi Uzmanı Dr. Ezgi Topyıldız, bağışıklık ve sindirim sistemlerinin henüz olgunlaşmadığı ilk 3 yaş döneminin besin alerjileri için en riskli dönem olduğunu vurguluyor. Dr. Topyıldız, “Besin alerjisi, çocuğun beslenmesini kısıtlayarak büyüme ve gelişmeyi olumsuz etkileyebilir. Ayrıca nefes darlığı gibi hayati tehlike yaratabilecek ciddi reaksiyonlara yol açabilir” diyor. Bu nedenle, alerji belirtileri olan çocukların vakit kaybetmeden uzman bir doktora başvurması gerekiyor.
170’ten Fazla Besin Alerjiye Neden Olabilir
Dr. Topyıldız, alerjiye neden olabilen 170’ten fazla besin bulunduğunu belirterek, “Çocuklarda en sık alerjiye neden olan besinler arasında inek sütü, yumurta, soya, buğday, yer fıstığı, kuruyemişler, balık ve kabuklu deniz ürünleri yer alıyor” diyor. Bu besinlerden yer fıstığı ve kabuklu deniz ürünleri, genellikle daha ciddi reaksiyonlara yol açıyor.
Az Miktar Bile Riskli Olabilir
Alerjen besinlere karşı tepki oluşması için her zaman o besinin yenmesi gerekmiyor. Besinin kokusunu solumak veya cilde teması bile alerjik reaksiyonları tetikleyebiliyor. Dr. Topyıldız, “Alerjen besinler çok küçük miktarlarda bile ciddi reaksiyonlara neden olabilir. Bu yüzden çocuğunuzun alerjisi geçtiğini düşünerek deneme yapmaktan kaçının. Alerjinin geçtiğine ancak doktor kontrolünde karar verilebilir” uyarısında bulunuyor.
Alerji Belirtileri Çeşitli ve Tehlikeli
Besin alerjisinin belirtileri genellikle ciltte kızarıklık, kaşıntı, kurdeşen gibi tepkilerle başlıyor. Ancak solunum güçlüğü, dudak ve boğaz şişmesi gibi ciddi durumlar acil müdahale gerektiriyor. Ayrıca sindirim sistemi belirtileri arasında karın ağrısı, kusma ve ishal; solunum sistemi belirtileri arasında ise burun akıntısı, öksürük ve nefes darlığı bulunuyor.
Besin Alerjisinde Tedavi: 5 Altın Kural
Dr. Ezgi Topyıldız, besin alerjisi tedavisinde şu 5 temel kurala dikkat çekiyor:
- Alerjen Besinin Diyetten Çıkarılması: Çocuğun besinlerden korunması için ebeveynlere etiket okuma alışkanlığı kazandırılıyor.
- Beslenme ve Takviye Planı: Alerjen besinin çıkarılmasıyla oluşabilecek eksiklikler için çocuğa özel beslenme planı hazırlanıyor.
- Acil Durum Yönetimi: Ciddi reaksiyon riskine karşı adrenalin oto-enjektörleri reçete ediliyor ve aileler bilgilendiriliyor.
- Oral İmmünoterapi (OIT): Doktor kontrolünde, düşük dozlarla başlanarak bağışıklık sistemi alerjenlere karşı duyarsızlaştırılıyor.
- Düzenli Takip: Besin alerjisi zamanla kaybolabileceği için düzenli doktor kontrolleri yapılıyor.
Çocukların Sağlığı İçin Önlem Şart
Besin alerjisi ebeveynler için kaygı verici olsa da doğru tanı, güvenli bir diyet ve acil durum hazırlığı ile çocukların sağlıklı bir yaşam sürmeleri mümkün. Ebeveynlerin, alerji belirtilerine karşı duyarlı olmaları ve uzman desteği almaları büyük önem taşıyor.